wat is artrose: kraakbeenschade
Vooraanzicht bekken met rechter heupkop uit de kom na verwijderen heupkapsel. Linker heup (rechts in beeld) met het heupkapsel intact.
normale heupkop zonder slijtage
deze kop is niet vervormd en volledig bedekt met glad kraakbeen
voorbeeld artrose: heupkop met kraakbeenschade
Artrose is het dunner worden of helemaal verdwijnen van het gewrichtskraakbeen. Dat kraakbeen vormt de glijlaag van het gewricht, gesmeerd door het gewrichtsvocht doet kraakbeen gewrichten soepel bewegen.
Deze bij operatie verwijderde heupkop heeft een breed streepvormig gebied waar het kraakbeen volledig is weggesleten (kaal bot).
Dit slijtpatroon (paarse pijl) past bij een heup die alleen nog kan werken als een scharnier, een 1-assig gewricht.
Deze heup draait niet meer als een bol in een kom.
Waar het kraakbeen volledig weg is, is het onderliggend bot te zien.
Er is nog wel kraakbeen (gele pijl) maar dit is niet meer glad van oppervlak.
Het ligament is (was) de verbinding tussen heupkop en heupkom (acetabulum).
wat kun jezelf doen aan artrose
Blijven bewegen. Dit betekent zowel de beweeglijkheid als de spierkracht zo goed mogelijk houden.
'Slijtage' is een slecht synoniem voor artrose als het mensen minder doet bewegen. Bijvoorbeeld omdat ze denken dat de artrose is ontstaan 'omdat ze teveel gedaan' hebben met hun heup. Heupen slijten niet door 'teveel doen' ; heup artrose ontstaat door vormvariaties die aan het eind van de groei vastliggen.
De beweeglijkheid, de functie van het gewricht zo goed mogelijk houden doe je door regelmatig ook de grenzen van de beweeglijkheid op te zoeken. Dit kan met een gedoseerd rekprogramma, met pilates of met yoga. De fysio kan hierbij helpen, maar het is nuttiger om een of twee keer per dag zelf te oefenen dan 1 of 2 keer per week naar de fysio te gaan. En belangrijk: vaak heeft de heup hele duidelijke beperkingen in beweeglijkheid door de vorm van kop en kom, iedere vorm variant heeft wat dat betreft zijn karakteristieke bewegingspatroon.
De spierkracht kun je trainen met een fiets. Fietsen geeft lage belasting op het gewricht zelf terwijl je er wel goede spierkracht mee kunt opbouwen. Fietsen of spinnen heeft ook een heel laag risico op pees- of spieroverbelasting / - blessures. Ook cross-trainer en roeien geven lage belasting van het gewricht en zijn daardoor vaak minder pijnlijk. In ieder geval minder pijnlijk dan lopen en hardlopen, die resp. 3x en 5 x lichaamsgewicht kracht op de heup geven.
Een Rontgenfoto kan niet bepalen hoeveel pijn een heup doet. Dat kan je zelfs niet bepalen als je weet hoe de heupkop eruit ziet, zoals op de foto hierboven.
Pijn is wat mij betreft een van de minst verklaarde fenomenen in de geneeskunde.
Hoe ziet heup artrose eruit op de Röntgenfoto?
Op een Röntgenfoto van een normale heup zonder artrose lijkt er ruimte tussen de kop en de kom. Dit is echter geen ruimte maar de kraakbeenlaag die de botdelen van elkaar gescheiden houdt (kraakbeen bestaat voor 80% uit water en laat daarom de Röntgenstralen door) .
Als deze kraakbeenlaag beschadigt en verdwijnt is er bot op bot contact.
Röntgenfoto van het bekken (boven) en uitvergroting van de heupen (onder).
Artrose rechter heup en normale linker heup (re in beeld) - de kraakbeenlaag is verdwenen aan de buitenzijde van de rechterheup.